Şehîd Ronahî Amed
Nasnav: Ronahî Amed
Nav û Paşnav: Leyla Şeylemez
Cih û Dîroka Tevlîbûne: 12.01.2006 Almanya
Cih û Dîroka Şehadete: 09.01.2013 Parîs (Fransaye)
Ronahî Amed di sala 1988’an de li Mêrsînê ji dayik bûye. Ronahî ku bi eslê xwe ji navçeya Licê ya Amedê ye, weke zaroka malbateke welatparêz û Êzidî gavên xwe yên destpêkê diavêje. Malbata wî beriya ku Ronahî Heval ji dayik bibe, koçî Mêrsînê kirine. Di sala 1990’an de malbat koçî Ewropayê kirin û Ronahî Heval jî bi xwe re birin. Ronahî heval li hawîrdora Ewropayê bi pêş dikeve. Di navenda modernîteyê de bûna hestên wî yên dilsoziya bi Kurdistanê re lawaz nake. Di kevneşopiya welatparêziyê de mezin dibe. Di pêvajoya pêşveçûnê de, ew dest pê dike ku diçe dibistanê. Dema li zanîngehê mîmarî dixwîne, dikeve nava têkoşîna azadiyê. Di sala 2006 de li Almanyayê beşdar dibe.
Ji sala 2006’an ve heta sala 2010’an di nava tevgera ciwanan de li herêmên wekî Elmanya, Berlîn, Köln, Hannover, Frankfurt û Swîsre (Basel) dixebite. Di sala 2010’an de çiyayên azad tên welat. Nêzî sal û nîvekê jiyana xwe û têkoşîna xwe ya gerîlatiyê li çiyayan domand. Ew ê di dawiya sala 2011-an de ji nû ve ji Ewropayê re were saz kirin. Vê carê jî heta roja ku şehîd dikeve li bajarê Parîs a Fransayê xebata xwe didomîne.
Bêguman Ronahî xwedî helwesteke serhildêr e. Beriya her tiştî dilsoziyeke gelekî xurt a bi Rêbertî re dibîne. Di helwesta wî ya jiyanê de mirov dikare vê dilsoziyê bibîne. Keçên mezin li hember perwerdehiya xwe gelek hêrs in. Bi ti awayî vê rewşê qebûl nake. Li hemberî vê; “Divê jin her tim li ser piyan bin û di çalakiyê de bin. “Divê jin karibe xwe biparêze, hêviya xwe bi mêr ve girê nede, her tiştî bi xwe bike.”
Hemû hevalên wî gelekî qîmetê didin Ronahî. Lê ji bilî vê hevalên mêr jî ji heval Ronahî ditirsin. Ronahî ji ber tirsa wan a ku li pêşberî wî xeletiyan bikin, zilamên ku Heval bi wan re şer dike neçar dike ku veguherînin. Ronahî bi helwesta xwe ya hevaltiyê îspat dike ku jin dikarin li ser lingên xwe bisekinin. Axaftina bi Elmanî pir baş dibe alîkar ku Ronahî Heval di xebata ciwanên Ewropayê de rolek mezin bilîze.
Hesreta heval Ronahî ji çiyayan re heye. Dibêje: “Ez li çiya azad bûm, ne di nava vê pergala qirêj de bûm”. Bi dilxwazî ji çiyayan derneket, bi heyecaneke mezin çû wir û her çiqas bi dilxwazî be jî dîsa ji bo xebatê şandin Ewropayê. Heval Ronahî ji Ewropayê qet hez nake. Dibêje modernîteya kapîtalîst mirovan ji ruhiyeta wan vala dike û dike girseyeke sar. Ji helwêsta ciwanên Ewropî jî pir bi hêrs e, qebûl nake ku bê armanc bijîn.
Giraniya wî ya herî mezin li ser rastiya Rêbertiyê ye. Di her daxuyaniyê de behsa Rêbertî tê kirin û bi gotina “Rêbertiyê jin azad kir” têdikoşe ku jiyanê li gorî wê bi rêxistin bike. Xewnek wî heye, û ew vê xewnê bi gelek hevalên xwe re parve dike. Xeyala wî ya herî mezin ew e ku Rêber Apo bi hemû mirovahiya cîhanê bide naskirin. Baweriyeke wî ya mezin heye ku tenê fikrên Rêber Apo dikarin mirovan ji tola bêwatebûnê rizgar bikin. Ji şeklên ku mirov di bin navê “em azad in” de digirin hêrs dibin û dibêjin, “ji xwe re dibêjin em azad in.” Lê nizanin ku bi vî awayî koletiya herî kûr dijîn. Modernîteya kapîtalîst ew kirine koleyên dildar. Dibêje: “Xwezî van kesan Rêbertî nas bikirana. Ji bo ku ev pêk were ew hewlên mezin dide.
Ronahî jî bi welatê xwe yê dost re pir dilsoz e. Ji ber nêrîna dijmin malbata wî neçar dimîne koçî metropolên Tirkiyeyê bike. Hesreta dîtina Amedê di dilê wî de dimîne. Ji bo vê hesreta xwe bi rêhevalên xwe re parve nake, mîna ku wesiyet bike, dudilî nabe; Dibêje: “Eger rojekê ez şehîd bibim, min bibin Amedê. Ev ne tenê gotinên gotinê ne. Ev dibe îradeya wî. Ji ber ku hesreta wî ya mezin a Amedê heye. Daxwaza naskirina dîroka Amedê û çespandina çanda wê pir mezin e. Her çendî li metropolên tirkan û Ewropayê mezin bûye jî, hesteke wî ya xurt a asîmîlekirina çanda kurdî heye. Ez bi taybetî hez dikim ku rawestim. Govendin wê weke îfadeya bingehîn a çanda Kurdî dihesibîne.
Divê mirov di dilê modernîteya kapîtalîst de bijî û bi sermayeyê re eleqedar nebe. Ji bo wê hişmendiyek civakî ya kûr û ruhanîyek xurt hewce dike. Tu eleqeya wî bi cîhana maddî re tune ye û qet ji hewcedariya wî zêdetir nake. Di jiyana xwe ya şoreşgerî de bi hindikayî razîbûna xwe weke pîvana bingehîn destnîşan dike. Di serî de di xeta Rêber Apo de bûyîna milîtanekî rast, pêwîstî bi destpêkirina jiyaneke li ser esasê madî bi ‘na’yeke mezin heye û ji bo vê esasê di jiyana xwe de bi cih bîne têdikoşe. Fikrkirina rêhevalên xwe yên beriya xwe weke rêhevaltiya PKK’ê ya rast dinirxîne. Ew pêşî ji hevalê xwe re çêtirîn û xweşiktirîn dixwaze. Ruhê hevaltiyê di heval Ronahî de gelekî xurt e û girîngiyê dide wê. Kesên ku xwedan hestên xurt in xwedî têkiliyek xurt li jiyanê ne û di heman demê de xwedî hêz in ku hîs bikin ka çi dibe ku berê biqewime. Ronahî heval jî xwedî hesteke xurt, afirîner e. Mîna ku ji niha ve pê hesiyabû ku dê şehîd bibe, ji rêhevalên xwe re wiha got: “Eger ez şehîd bibim wê ne şehîdekî normal be. Şehadeta min wê gelek deng vede. Ez bi mirineke biçûk ji dinyayê dernakevim, wê her kes pê bihese. Wê demê ez ê erka xwe ya li hemberî Rêber Apo bi cih bînim.” Ji rêbertiyê re dilsoziyek wî ya bêdawî heye. Hezkirina wî ya ji bo rêxistina PKK’ê ewqas zêde ye ku hemû gerdûnê tijî dike. Ji ber vê yekê ew li ku lê dimîne mirovan dikişîne nav vê tundiya evînê.
Ronahî Heval ku dibêje “Ez dixwazim li Amedê xatirê ebedîbûnê bixwazim” dema şehîd dikeve bi Amedê re hevdîtin dike. Weke ku wî gotibû, hemû cîhanê şehadeta wî bihîst, navê Ronahî li ser devê her kesî ye. Li seranserê Kurdistanê li Amedê pêşwaziya wan kir. Sara, Rojbîn, Ronahî hemû gelê Kurd li Amedê tîne gel hev. Naha hûn dikarin di rêwîtiya xwe ya heya hetayê de aştiyanetir bin. Bi şehadeta te xeyala te ya mezin pêk hat. Bi we re mirovahiya cîhanê Rêber Apo bêhtir nas kir. Ev soza me ye ku em wê hîn pêşdetir jî bikin.
Hevalên wê yên Têkoşînê
Çavkanî: Albûma Şehîdan a 2013’an
