GENÇLİĞİ TANIMAK VE TANIMLAMAK

Zinar Firat

Gençlik, bir sınıf özelliği taşımaz. Ama toplumsal gelişmede temel bir kesimi ifade eder. Toplumsal hareketlilikte gençliğin rolü belirgindir. Bir sınıf olmamakla birlikte kendine has özellikler taşıyan temel bir kesimdir. Gençlik basit veya ayırt edici özellikleri olmayan pasif bir kütle değildir. Yaşam, düşünce ve duygu bakımından toplumun diğer kesimlerinden farklılıkları olan, kendine özgü özellikler taşıyan bir toplumsal kesimdir. Öncelikle bir yaş dilimini ifade eder. İnsanın, başkalarının bakımına muhtaç olmaktan çıktığı, büyük arayışlar içerisinde olduğu, çok fazla günlük yaşamla bağı olmadığı bir yaş kesitini ifade eder. İnsanın iş yapabilecek düzeye geldiği, büyük umutlar ve gelecek arayışları içinde olduğu, sorguladığı ve günceli çok fazla yaşamadığı bir dönemdir. Gençlik; on beş ile otuz yaş arasındaki toplumsal kesimi kapsar. Bu yaş kesitinin taşıdığı temel özellikler son derece değerlidir. Önemli olan da bu özellikleri bilmektir. Bunlar bilinmezse çok fazla genç de olunmaz. Nasıl ki hamal gibi çalışmak bir kişinin sınıf bilinci edinmesini sağlamıyorsa, nasıl ki toplumun en gerisine düşmüş köle kadının sadece kadın olması onu özgürlükçü yapmıyorsa, 18-20 yaşında olmak da bir insanı eğer onun özelliklerini iyi anlamaz ve hissetmezse genç yapmaz. Bu bakımdan gençlik, bir yaş diliminin temel özelliklerini ifade eden duygu, düşünce ve davranış toplamı olarak değerlendirilebilir. Bu anlamda gençlik bir ruhtur.
Gençlik ruhu ve özellikleri nelerdir? İnsan yaşamının belli bir dilimine ‘gençlik çağı’ denilmesi, diğer çağlardan ayrılması bu farklı özelliklerinden kaynaklanmaktadır. Bir insan, yirmi yaşında olduğu halde bir ihtiyar gibi olabilir. Gençlik özelliklerine ve ideallerine bağlı olarak yaşayan biri de ömür boyu genç kalabilir. Gençlik insanın en dinamik çağıdır. Bu bakımdan gençliğin temel özelliği; hareketliliği ve dinamizmidir. Buradan baktığımızda; gençliğin devrimci bir karakteri vardır. Yani devrimciliğe yatkındır. Gençliğin dinamizmiyle sağladığı gelişmelerin önemi her toplum için büyüktür. Eğer bu dinamizmi; duyguda, düşüncede ve davranışta toplumsal harekete katabilirse, büyük bir eylem gücü ortaya çıkarır. Demek ki, hantal olanlar genç olamazlar. Gençliğin önemli diğer bir özelliği; arayışçılığıdır. Bunun geleceğe dönük olmasıyla, bugüne fazla bağlanmamasıyla yakından bağı vardır. Çıkara bulaşmamış olması, saf, temiz ve umutlu olması, geleceğe dönük ve güncele takılmayan bir karaktere sahip olması son derece önemlidir. Bu özellikleri onu devrimci, aynı zamanda da sosyalist bir karaktere açık kılar. “Gençler solcu olur” söylemi buradan ileri gelir. Günlük yaşama, güncele bulaşmamıştır; yani çıkar peşinde değildir. Daha çok eşitlikten ve adaletten yanadır. Var olanı sorgular, kabul etmez; dolayısıyla değişimden yanadır. Kendi gelişimini ve dinamizmini kullanmak ister. Yine özgürlükten yanadır. Bütün bu özellikler gençliğin, dolayısıyla bir gençlik hareketinin temel özelliklerini oluşturur. Söz konusu özellikler, sosyalizme ve özgürlükçülüğe denk düşer. Özgürlük ve eşitlik militanı olmaya denk düşer. Gençlik, sosyal karakterin en çok geliştiği bir dönemdir. Gençlik hareketi, devrimcidemokratik hareketin öncü parçasıdır. En dinamik parçası olduğundan, motor gücüdür. O nedenle devrimci hareketler her zaman gençlik hareketlerine önem vermişlerdir. Geçmişte dar sınıfsal devletçi paradigmadan kaynaklı gençlik hareketleri, devrimci hareketler içinde yerlerini tam olarak bulamamışlardır. İşçi-proleter öncülüğü ve buna gereğinden fazla yer verilmesi söz konusudur. Özgür kadın hareketleri ve gençlik hareketi abartılı proleter öncülüğünün tamamlayıcısı sayılmışlardır. Bu devletçi paradigma temelinde gerçekleşen reel sosyalizmin ve geliştirdiği hareketlerin en büyük yetersizliklerinden biridir.
Gençlik geleceğin özlemi ve umududur. İşçi fetişizmine bağlanmış devletçi paradigmaya dayanan reel sosyalist hareketler, devletçi ve iktidarcı, ekonomist ve dar çıkarcı hedefler peşinde koşmuşlardır. Birçoğu adalet, eşitlik ve özgürlük ütopyasından koparak, sendikalist hareketler olmuşlardır. Önder Apo bu durumu düzeltmiştir. Geliştirdiği Demokratik, Ekolojik Ve Kadın Özgürlükçü Paradigmayla, devrimci demokratik ve sosyalist harekete yeni bir tanım getirerek, açılım sağlatmıştır. Çünkü ütopya, gençlik hareketinde vardır. Gençlik, baştanbaşa ütopyadır. Geleceğin özlemi ve umududur. Kadın özgürlüğü de öyledir. Maddi yanından ziyade, toplum yaşamını dengeli, düzenli, barışçıl ve demokratik kılma özelliği vardır. Özgürlük ve eşitlikçidir. Kadın ve gençlik hareketi, işçi hareketi gibi dar, kaba ve maddi eşitlikçilik öngören bir yaklaşım içerisinde olamaz. Hareketimiz bunu küçük burjuva eğilim olarak tanımlamaktadır. Kuşkusuz bu, ideolojik bir yaklaşımı ifade eder. Özgür kadın hareketinin özü ve esası, özgürlük ütopyasının dar çıkarlardan soyutlanarak, toplumsal yaşamın temel özelliklerine uygun kılınmasıdır. Bu, sosyalizmin özünün derinleştirilmesidir. Gençlik hareketi açısından da benzer bir tanım yapabiliriz. Buradan baktığımızda, gençlik çağı insanın sosyalizme en yakın, özgürlük ve eşitlik idealleriyle dolu olduğu; yardımlaşma, paylaşma ve dayanışma yönlerinin en güçlü olduğu çağdır. Çıkara bulaşmadığı, kar hırsına kapılmadığı, dolayısıyla hileye ve aldatmaya başvurmadığı bir çağdır. En temiz ve en sade çağdır. Dinamizmini en çok koruduğu, günü yaşayarak güncel yaşam içinde kaybolmak yerine, insanlık için özgür ve mutlu bir yaşam ortaya çıkartma temelinde kendini feda etmeye hazır olduğu, bu anlamda oldukça fedakâr ve cesaretli olduğu çağdır. Gençlik çağı kendisini bu özelliklerle ortaya koyar. Bu özellikleriyle diğer çağlardan ayırılır. Gençlik hareketi işte bu özelliklerden oluşan bir harekettir. Gençliğin bu özelliklerini kendi bünyesinde toplayan ve biriktiren bir harekettir. Bu anlamda gençlik hareketi basit, dar ve geçici bir hareket değildir. Gençlik hareketleri toplumun değiştirici gücü olarak her zaman vardır. Böyle olmazsa, toplumun değişimi, ilerleyişi ve gelişimi sağlanamaz. Bu, toplumsal değişim ve gelişim diyalektiğinin temel yasasıdır. İnsanın veya toplumun sürekli bir gelişmeyi yaşaması, değişim dinamiğine sahip oluşundan ileri gelir. Öyle olmasaydı, toplumsal gelişme sağlanamaz, hayvanlar aleminden fazla bir farkımız kalmazdı. İnsanı hayvanlar âleminden ayıran, onun farklı bir tür olarak gelişmesine yol açan en önemli olgu, böylesi bir dinamizme sahip olmasıdır.
Toplumun değişim dinamiği gençliktir Gençliği çok fazla idealize ederek, yaşamdan kopartmamalıyız. Yaşanması çok zor bir özellikler toplamı haline getirmemeliyiz. Ancak gençliği tanımlayan ve var eden temel özellikleri ortaya çıkartmaktan, görmekten ve topluma göstermekten de geri durmamalıyız. Bu nedenle söz konusu özelliklerin anlamını ve içeriğini doğru tanımalı ve bilince çıkarmalıyız. Çünkü bu, toplumsal değişim, gelişim ve yenilenme açısından son derece önemlidir. Gençlik olmazsa, bu temel özellikleriyle tanımlanmazsa, bu özellikler toplum yaşamında bir işlev görmezse, o toplum ilerleyemez. İlerlese de bu çok ağır olur. Bu değişim gücü en zayıf toplum demektir. Değişim dinamikleri zayıf olan toplumlara, ihtiyarlamış toplum denilmektedir. Bu, gençliğe dair özellikleri kendi içinde yeterince taşımayan toplum anlamına geliyor. Batı toplumları için bu deyim yoğunca kullanılmaktadır. Bir toplum için en büyük güç, onun değişim dinamiğini temsil eden gençlik özelliklerinin diri ve canlı tutulmasıdır. Bir toplumda bu özellikler ne kadar diriyse, değişimi de o denli hızlı olur. Devrimci bir toplum olur. Fakat bu özellikler ne kadar zayıf olursa, gelişimi de o denli zayıf ve cılız kalır. Cins mücadelesi, toplumsal değişimde özellikle de kapitalist aydınlanmanın gelişimiyle birlikte önemli bir mücadele haline gelmiştir. 21. yüzyılda da öne çıkan bir mücadele alanıdır. Çünkü cins mücadelesi toplumsal değişimi hızlandırmaktadır. Ancak toplumun her dönemindeki değişim dinamiği, esasta gençlik dinamiğidir. Bu dinamik; toplumsal değişim ve yenilenmenin vazgeçilmez gücüdür. Onun işlevi toplumsal yaşamın özellikleriyle belirlenir. Kapitalist modernite süreci ve açığa çıkardığı toplumsallık bu dinamizminin öne çıkmasına da temel teşkil etmiştir. Diğer sınıf ve toplumsal kesimler için olduğu kadar, gençlik için de örgütlenme ve ortak eyleme geçme zemini ortaya çıkmıştır. Kapitalist modernite sürecindeki gençlik hareketleri her zamankinden daha örgütlü ve eylemli bir güç olarak gelişmektedir. Kapitalist toplum buna karşıt olmasına rağmen bunun yolunu açmıştır. Gençlik, hareket olarak toplumun ilerleyişinde geçmişten çok daha fazla rol oynayan bir güç haline gelmiştir. Gençlik her zaman toplumsal değişimde rol oynayan bir kesim olmuştur. Gençlik kapitalizmin farklı amaçlarla ve çok istemeden açmak zorunda kaldığı bu zeminde kendini örgütlemiş, temel özelliklerini örgüte ve eyleme dökmüştür. Bu, 20. ve 21.yy.da daha da belirginleşmiştir. Gençliğin değişiğim dinamiği nasıldır? Arayışçılığı nedir? Bu hususları yaşamda gözlemlememiz gerekir. Dün ve bugün olgusu tanımlanırken; “bugün dünden ileri, yarından geriyiz” denilir. Bir çocuk; anne veya babasından ileri, çocuğundan geri olarak tanımlanır. Bu sözler, toplumsal yenilenmeyi ifade eden sözlerdir. Demek ki, insan ve toplum yaşamı bir tekrarı ifade etmiyor. Sürekli bir gelişimi ve değişimi içermektedir. Her şeyde olduğu gibi, insan ve toplum yaşamında da sürekli bir yenilenme, gelişim ve değişim söz konusudur. Bu değişimi, gelişimi ve yenilenmeyi topluma yaşatan da gençliktir. O nedenle gençlik demek, bir öncekini reddetmek, çelişmek, ona karşı mücadele etmek demektir. Bir öncekiyle çelişmeyen, onu reddederek aşmaya çalışmayan genç olamaz. Bu, sosyalist hareketler için de geçerlidir. Bütün canlılar, hareketler ve olgular için geçerlidir. Ama en fazla da değişim felsefesine, ideolojisine ve hareketine sahip sosyalist ve devrimci hareketler için geçerlidir. Gençliğin her zaman için yetişkin kuşakla bir çelişkisi ve çatışması olmak zorundadır, vardır da. Bunu böyle görmemiz ve bir olgu olarak kabul etmemiz gerekir. Eğer bir toplumda kuşaklar arasında çelişki ve çatışma yoksa o toplumun değişim dinamiği zayıflamış demektir. Kuşak çelişkisi ve çatışması ne kadar güçlü olursa, toplumsal değişimde o denli güçlü olur. Gençlik, karakteri gereği var olanı kabul etmez. İyiyi, güzeli, eşit ve özgür olanı arar. İnsan ve toplum yaşamı her dönem ciddi değişiklikler ve yenilikler içermektedir. Ruhta, bilinçte, düşüncede, örgütlülükte, maddi ve manevi yaşamın her alanında yeni bir şeyler edinilmektedir. Bu eski yaşamın bir tekrarı değildir. Toplumsal değişim ve gelişim düzeyi, bu farklılıkların açığa çıkartılarak görülmesindedir. Farklılık ne kadar fazla olursa, toplumdaki değişim ve gelişim düzeyi de o kadar ileri olmaktadır.